Inleiding

Dit verslag zou een kopie kunnen zijn van mijn bezoeken vorig jaar aan de RTM op beide feestdagen, (zie pagina 15) maar is het niet. Het is goed om bij de RTM te zijn, het levert telkens weer verrassende nieuwe beelden op…. en leuke ontmoetingen met vrienden en bekenden. Tradities vervelen nooit.

Daarom is slechts de titel van dit verslag gelijk gebleven.

In het lange weekeind rond Hemelvaartsdag, preciezer gezegd op donderdag 10, vrijdag 11 en zaterdag 12 mei 2018 organiseerde het RTM-trammuseum in Ouddorp weer de “Driedaagse Meimanifestatie”. Van deze drie dagen koos ik Hemelvaartsdag weer uit, ook vanwege de beloofde fraaie weersomstandigheden.

Het thema op deze Hemelvaartsdag was: “50 Jaar RTM-museumtrams”. De eerste tram voor bezoekers reed namelijk ooit op Hemelvaartsdag 1968, toen de eerste museumactiviteiten zich nog afspeelden in Hellevoetsluis. De eerste tram van de dag werd daarom opnieuw samengesteld als toen, namelijk met de MABD1602 op de heenreis en de MABD 1804 op de terugweg (aanvankelijk was de MD 1805 gepland die voor een reparatie binnen stond). De overige ritten met hun materieel staat vermeld in de dienstregeling hieronder.

Op 11 en 12 mei volgden nog twee dagen om het festijn met ons rijdend cultureel railerfgoed compleet te maken. Op 11 mei vond een avondrit plaats met verlichte stoom- en dieseltrams en 12 mei gold als de traditionele “Zeeuwse Dieseldag”. Op de facebookpagina van Stichting RTM staan meer (foto)verslagen van alle evenementen.

Op Tweede Pinksterdag, 21 mei, stond het programma in het teken van het “Goederenspektakel”. In de middaguren moest de inzet van het geplande materieel wat bijgestuurd worden. Op deze dag konden bezoekers genieten van oude klederdrachten, het gesleep met postzakken, melkbussen en pluimvee, oldtimers, veel tractoren, een oude ronkende scheepsmotor en een draaiorgel. Het collectiestuk, de stoomtractor “Vera Lynn” stond ook weer prominent buiten opgesteld, evenals de Bellewagen RTM 147 uit 1943, de Austin SWB. RTM-bus 107 “Grasklokje” verzorgde enkele pendeldiensten.

En een geweldige catering in de remise zorgde de hele dag voor de inwendige mens met dranken, broodjes, kroketten, bitterballen en vele versnaperingen.

Hemelvaartsdag

Traditiegetrouw staat Hemelvaartsdag landelijk ook wel bekend als Nationale Stoomtreindag waarop tal van railmusea zich presenteren met hun stoomlocomotieven. Een keuze maken is al lastig genoeg…

Dit jaar viel Hemelvaartsdag dus op 10 mei. De weersvooruitzichten beloofden mooie, zonnige en vooral warme dagen en de verkeersinformatie voorspelde grote drukte op de wegen naar de Nederlandse kusten en de stranden.
Ik ging bijtijds per auto op reis naar Ouddorp om de files voor te blijven. Ik hoef vanuit mijn woonplaats “slechts” de hele A15 af te rijden en voorbij de Thomassentunnel in Europoort (bij Rozenburg) afslag 12 Brielle de N57 naar Goeree Overflakkee te volgen, een route die ik inmiddels wel ken. Na mijn vriend Jos Beerman in Geldermalsen van de trein opgepikt te hebben om 09:00 uur volgde een rit van 120 kilometer vanuit de Betuwe. We zijn samen al jaren donateur van dit rijdend museum en hebben de oorspronkelijke RTM in de laatste jaren van zijn bestaan (1965 en begin 1966) nog net meegemaakt, zodat we nog wel enig historisch besef voelen….. Dat maakt een bezoek aan het museum ook telkens weer een feestje: het is meer dan een “dagje uit”. Voor ons is het herkenning, herinnering, nostalgie. Maar ook een dag vol bewondering wat bewaard is gebleven. Wat het RTM-trammuseum presenteert en presteert is tot stand gekomen door hardwerkende vrijwilligers. Dat verdient waardering en bewondering.

Rond 10:45 uur waren wij in De Punt en op tijd om de eerste tram van 11:00 uur in de duinen op te wachten.
Na deze eerste fotoshoot was het wachten op de 2e tram: loc 54 met de houten rijtuigen die gebouwd zijn in de periode 1898 – 1913. Het duinlandschap en de keerlus bieden afwisselende mogelijkheden voor fotograferen. Als je maar op je eigen veiligheid let, is fotograferen langs de baan wel toegestaan. Daarna waren we toe aan de koffie (met broodje) in de remise. De rest van de dag volgden we aan de hand van de dienstregeling voor deze dag het ingezette materieel, waarbij de stoomlocomotieven 50 en 54, de motorwagen M67, en de motorrijtuigen MABD 1602 en 1804 met bijbehorende rijtuigen ingezet waren. Een rit met één van de trams over de Brouwersdam is natuurlijk een “must” om het gevoel compleet te maken. Wie in de remise bleef kon rustig rondkijken en ook de aanwezige miniatuurbaan zien rijden wat zeer jeugdige reizigers trok.

In de middag maakte ik weer diverse foto’s vanaf de uitkijktoren van het Inspiratiecentrum Grevelingen in Port Zélande en is de blik op de Brouwersdam, de Grevelingen en de Noordzee aan weerszijden weids en op de voorbij rijdende trams in het bijzonder. De “luchtfoto’s” geven weer een andere kijk op het landschap en hoe de RTM daarin zijn plek gevonden heeft. Het centrum is weer in handen van Staatsbosbeheer, zoals een krantenartikel op het prikbord vermeldde.

Of mijn vorig jaar gekochte auto Ford B-Max met zijn kersenrode kleur (op enkele foto’s) een bijpassende kleur is bij het rode RTM-materieel mag de lezer zelf beoordelen. Ik vond de combinatie voor mij zelf in elk geval historisch verantwoord…. hoewel de bouwjaren tussen beide transportmiddelen toch wel ruim 100 jaar verschilt.

De beelden hieronder geven een impressie van de dag.

Rond half zes vertrokken wij weer, waarbij in Geldermalsen mijn mede-passagier weer op de trein stapte. Zelf reed ik door naar mijn voorlopige eindpunt Almere vanwege familieverplichtingen om in de late avond de Betuwe weer op te zoeken.

Tweede Pinksterdag

Deze dag had de organisatie van de RTM vrijwel alles uit de kast (lees: remise) gehaald wat gerestaureerd en wel en glanzend in de verf maar rijden kon, met als opvallende uitschieter de recent geschilderde M67 die weer glimmend in de vernislak stond te pronken.

Dus de autorit naar Ouddorp was een herhaling van tien dagen eerder: opnieuw gingen we samen op maandag 21 mei, 2e Pinksterdag, op pad, onder – opnieuw - stralende weersomstandigheden. De autorit startte in Geldermalsen met een uur vertraging, vanwege het wachten op mijn mede-passagier die onfortuinlijk in een stremming was beland op het treintraject tussen Utrecht en Geldermalsen vanwege een overwegstoring. Met een vervangende NS-busrit kwam het allemaal nog goed.

We kamen dus rond 11:30 uur in Ouddorp aan. Met het goederenmaterieel werd volop gereden en gerangeerd wat leuke beelden opleverde, o.a. in Middelplaat Haven. Graag fotografeer ik (na toestemming) ook het dienstdoende personeel; mens en machine vormen nu eenmaal een onlosmakelijk met elkaar verbonden eenheid. Met Jan de Bruin is het altijd weer goed bijpraten vanwege zijn enorme kennis van het materieel en de tramhistorie. Ik lees zijn artikelen in de Tramkoerier dan ook met veel plezier en belangstelling. Het goede contact met “De Leider van den Dienst” , Mark Grootendorst, bood mij weer een hartelijk weerzien, terwijl hij druk doende was in zijn werkdomein: de ruimte van zijn verkeersleiding in de remise. Want let op: bij veel gelijktijdige trambewegingen op de enkelsporige baan met tal van inhaal- en wisselmogelijkheden, is veiligheid van grootste belang. De portofoon- en telefoongesprekken met het trampersoneel onderweg waarbij toestemmingen (of juist niet) worden gegeven, vraagt een duidelijke gespreksdiscipline in de exploitatie. Aan de hand van een tijdwegdiagram op het computerscherm en een rittenschema wordt exact bijgehouden welke tram waar rijdt. Een sporenplan ondersteunt dit geheel. De moderne tijd heeft in dit “zenuwcentrum” van de verkeersleiding ook bij de RTM zijn intrede gedaan. En de Dienst kan maar door één persoon geleid en overzien worden; Mark Grootendorst beheerst dat vak als geen ander. De te korte handdruk met Eric van der Reiden, meesterschilder en archivaris bij de RTM gaan we later nog eens uitgebreider herhalen.

In de middag konden we een fotoshoot maken in Middelplaat Haven met goederentram en loc 54, in combinatie met de tractoren. Er konden enkele leuke "portretten" gemaakt worden....

Inmiddels waren de trams goed gevuld met reizigers en werden zelfs reizigerstrams met goederenstammen gecombineerd wat bijzondere beelden opleverde. “Gemischster Züge” of ”Reisezüge mit Güterbeförderung” of andersom: “Güterzüge mit Personenbeförderung” zoals de Duitsers dat zo fraai noemen. Kom daar in Nederland eens om….maar op smalspoor en bij plattelandsspoorlijnen kan dat omdat “die Transportgeschwindigkeit” voor beide toch dezelfde is. Het kijken naar en fotograferen van rangeerwerk is al een beleving apart.

Met een bezoek aan de winkel werd de dag afgesloten. Daar is zoveel te koop dat je soms wel alles zou willen kopen. Een echte aanrader om daar eens rond te snuffelen: je gaat altijd weg met leuke plaatjes, boekjes, DVD’s, spelletjes of de meest recente RTM-jaarkalender. Aan de wand zijn de RTM-tramlijnen van vroeger fotografisch en geografisch in beeld gebracht. Tijd voor een bezoekje aan de expositieruimte op de vliering (de verhoogde verdiepingsvloer) in het museumgebouw was er niet meer, maar daar is ook van alles te zien, o.a. de RTM-modelbaan.

Het “normale rijseizoen” in de maanden juli en augustus komt er aan met rijdagen op woensdagen, donderdagen en zaterdagen en bijzondere evenementen liggen in het verschiet: de Zomer-kinderdagen (8 en 9 augustus), Open Monumentendag (8 september) en de Kerstritten (26 december). En natuurlijk treffen we elkaar weer op de jaarlijkse Donateursdag in september. De RTM moet je gewoon vaker doen. Vervelen doet het nooit.

De RTM organiseert in de maanden juli en augustus combitochten vanaf het Willemsplein in Rotterdam: een rondrit door Rotterdam per historische stadstram naar Carnisselande (van de Stichting ROMEO), vandaar met een museumbus naar RTM Ouddorp voor een stoomtramrit en een rondvaart over het Grevelingenmeer. Voor exacte data, prijs en inschrijving zie de RTM-website. Een bijzonder dagje uit met wisselende ervaringen.

Word ook donateur van de Museum Stichting voorheen Rotterdamsche Tramweg Maatschappij en beleef een uniek rijdend museum.

De foto's hieronder geven een impressie van de dag.

Kijk ook eens op de website van de RTM: https://www.rtm-ouddorp.nl/ritten.html

Hemelvaartsdag, 10 mei 2018
Het thema op deze Hemelvaartsdag was: “50 Jaar RTM-museumtrams” (1968 - 2018). Ik houd niet zo van zelfportretten die we tegenwoordig selfies noemen, slechts het besef is relevant, dat ik zelf ook 50 jaar ouder ben geworden. Foto hierboven: Port Zélande, Brouwersdam, 10 mei 2018. Foto rechts: Hellevoetsluis, 7 april 1969, met motorlocomotief MD 1805 “Meeuw”. Hier, op het eindpunt van de tramlijn Rotterdam - Spijkenisse - Hellevoetsluis, begonnen in 1968 de eerste museumactiviteiten, georganiseerd naar wat toen onder de naam de Tramweg Stichting tot stand was gekomen: het vergaren van zoveel mogelijk materieel (lees: het redden van sloop) van de opgeheven RTM (14 februari 1966) en een eerste voorzichtige exploitatie (op Hemelvaartsdag 23 mei 1968). Na de opheffing van de laatste tramlijnen van de RTM ten zuidwesten van Rotterdam op Voorne-Putten in 1965-'66 zag de in 1965 door de NVBS opgerichte Tramweg-Stichting kans om een groot deel van het overgebleven trammaterieel over te nemen en te bewaren op het oude tramdepot te Hellevoetsluis (Tramhaven). De Stichting v/h Rotterdamsche Tramweg Maatschappij begon onder de vroegere naam: Rijdend Tram-Museum. In 1989 verhuisde de hele vergaarde collectie naar Ouddorp nadat in de jaren vooraf geen plaats was voor een rijdend trammuseum in Hellevoetsluis. Meer hierover is te lezen in het jubileumboek, het standaardwerk over de RTM, “De RTM van Oud naar Goud” en in Wikipedia.
Tweede Pinksterdag, 21 mei 2018
Jan de Bruin bij motorwagen M67 op het remiseterrein bij de RTM. Hij komt uit Rotterdam en begon in 1972 bij de RTM als opleider en examinator. Hij draagt als vrijwilliger de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van het materieel en leidt jongeren op en geeft cursussen aan belangstellenden om stoker en machinist te worden op de stoomlocomotieven. Het doorgeven van het vak aan jongeren vindt hij van levensbelang voor de toekomst en de continuïteit. Dit doet hij niet alleen voor de RTM, maar ook voor andere spoorwegorganisaties. Ook zorgt Jan voor de nodige certificeringen die nu eenmaal bij een spoor- en trambedrijf horen. Hij schreef een aantal boeken over spoor- en tramhistorie, zoals onder meer het boek “Het Indische spoor in oorlogstijd” (de spoor- en tramwegmaatschappijen in Nederlands-Indië in de vuurlinie, 1873 – 1949*). Jan de Bruin is mede-auteur van het RTM-Jubileumboek “Van Oud naar Goud”. In september 2016 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau voor zijn grote verdiensten bij de Museum Stichting voorheen Rotterdamsche Tramweg Maatschappij. In het kwartaalblad De Tramkoerier van de RTM schrijft hij regelmatig artikelen over de tramhistorie en materieeltechniek.
Jos Beerman (Amsterdam), rechts, eveneens RTM-kenner, ontmoet Jan de Bruin op het perron in de remise.
Bij de halte in Middelplaat Haven werd een line-up georganiseerd met tractoren, terwijl als decor een goederenstam met loc 54 figureert. Jan de Bruin, foto links en Jos Beerman, foto rechts lieten zich bij de bijzondere voertuigen fotograferen door Edward Bary…….
….. terwijl stoomlocmachinist Remco de Feiter het inwendige van de loc inspecteert. Rechts een tractor die op een platte wagen werd vervoerd. Het is de situatie zoals in bovenstaande dienstregeling tussen 13:00 en 14:00 uur in Middelplaat Haven is terug te vinden (vertrek tram 24G om 14:00 uur naar Port Zélande).
Als laatste een bijzonder railvoertuig: kampeerwagen nr. 6. Wagennummer 1133, replica ex. 606 uit 1898.